Op 16 september jl. organiseerde NeLL de masterclass ‘Wanneer doet een eHealth app ertoe?’. Deze bijeenkomst maakt deel uit van een reeks masterclasses over gebruikersparticipatie, georganiseerd in samenwerking met Expert Partner Pharos, het expertisecentrum voor gezondheidsverschillen.

Gebruikersparticipatie is volgens NeLL een van de voorwaarden voor ontwikkeling van succesvolle vernieuwing in de zorg. Dit is dan ook één van de NeLL Kennispijlers; een thema waarop NeLL focus legt door diverse initiatieven waarmee NeLL beoogt het veld nieuwe inzichten te geven en concrete handvatten te bieden waarmee ontwikkelaars, professionals en ervaringsdeskundigen verder kunnen komen.

Hieronder lees je een beknopt verslag van de NeLL Masterclass.
 

Diverse doelgroepen voor eHealth

Robbert van Bokhoven, Strategisch manager bij Pharos en Hine van Oss, Algemeen manager bij NeLL opende het programma met een introductie over het nut en het gebruik van digitale communicatie in de zorg en de specifieke doelgroepen waarmee rekening gehouden dient te worden door ontwikkelaars en aanbieders.

Een paar feiten en cijfers:

• Nederland telt 2,5 miljoen laaggeletterden
• 18% van de Nederlanders is niet/nauwelijks digitaal vaardig
• Een derde van de Nederlanders heeft beperkte gezondheidsvaardigheden

Dit wetende wordt direct duidelijk hoe belangrijk het is om het perspectief van deze Nederlanders mee te nemen bij de ontwikkeling van eHealth. Het zou immers het doel van ons allemaal moeten zijn om eHealth voor iedereen toegankelijk en gemakkelijk in gebruik te maken.

Met het eHealth4All-programma streeft Pharos ernaar eHealth voor iedereen toegankelijk, vindbaar en gemakkelijk bruikbaar te maken. Hierbij ligt echter ook een rol voor professionals die patiënten/cliënten kunnen coachen bij het gebruik van gezondheidsapps. Daarnaast moeten afspraken gemaakt worden met de lokale spelers in preventie en zorg over de inzet van eHealth. Het streven is dat eHealth wordt opgenomen in richtlijnen voor zorgprofessionals.

Wanneer je je bedenkt dat er meer dan 325.000 apps zijn, hoe kun je dan die ene app vinden die jij nodig hebt? Wanneer is een app veilig en goed te gebruiken? Daarvoor is wetenschappelijke validatie nodig, maar ook is het van belang om tot een uniform landelijk uitgangspunt van ‘betrouwbare eHealth’ te komen om veilig gebruik te garanderen.

NEN/CEN/ISO kwaliteitsstandaard

Petra Hoogendoorn, onderzoeker bij NeLL, neemt de bezoekers mee in de totstandkoming van een ISO-kwaliteitsstandaard voor health & wellness apps. Petra was bij de ontwikkeling van deze internationale standaard kartrekker van een grote, internationale werkgroep. Deze uniforme standaard is behulpzaam als het gaat om het goed informeren van zowel ontwikkelaars als eindgebruikers van apps.

Uit onderzoek bleek eerder al dat het overgrote deel van patiënten en mantelzorgers niet wijs wordt uit het oerwoud aan eHealth apps, en er geen notie heeft of een app hem/haar zal helpen of relevant is. Het idee van de ISO-normering is om een gezondheidsapps op basis van input van de ontwikkelaar van de app te beoordelen en te voorzien van een label. Dit label is vergelijkbaar met het energielabel zoals men dat kent voor huishoudelijke apparaten.

Voor de vormgeving van een begrijpelijk label waarin de beoordeling van de app worden gevisualiseerd is samengewerkt met Pharos. Samen met eindgebruikers zijn alle details van het label in diverse sessies besproken, bediscussieerd en verbeterd. Zo weten we zeker dat:

• Er voldoende rekening is gehouden met mensen met lage gezondheidsvaardigheden
• De gebruikte iconen goed worden begrepen
• Dat we het zo goed mogelijk eens zijn geworden over welke beoordeling voor voldoende kwaliteit staat, afgestemd op de context van de gebruiker.

Klik hier en bekijk een video van de co-creatie sessies met taalambassadeurs.

Ronde tafelsessies

In diverse ronde tafelsessies gingen deelnemers met elkaar in gesprek. Elke tafel had een andere centrale vraag. Deze sessies werden begeleid door experts van NeLL of Pharos:
 

Thema: Terugdringen van gezondheidsverschillen
Begeleid door: Mohammed Azzouz (Pharos) 

Centrale vraag: Hoe zorg je ervoor dat je met jouw eHealth app bijdraagt aan het terugdringen van gezondheidsverschillen?

Naar voren kwam:

• Dat het belangrijk is dat je weet wat je rol is in het speelveld.
• Dat je door het inzetten van eHealth coach of contactpersoon je de gebruiker meer comfort kan geven bij de app, waardoor er ook optimaal gebruik gemaakt wordt van de app.
• Het ontwerpuitgangspunt bekend is: Is het (technisch) ontwerp van een app (de kern) faciliterend aan de communicatie van de app (de schil) of is het juist andersom?
• Dat een folder in sommige gevallen de oplossing kan zijn om de werking van een app uit te leggen en te laten landen bij de doelgroep.

Thema: Veiligheid
Begeleid door: Petra Hoogendoorn (NeLL)

Centrale vraag: Hoe zorg je voor een veilige eHealth app, zowel op het gebied van informatie als patiëntveiligheid?

Naar voren kwam:

• Dat data verzamelen handig en nuttig kan zijn, maar ook een risicovolle kant kent en consequenties kan hebben voor de patiëntveiligheid, want wat doen de algoritmes bijvoorbeeld met de keuzevrijheid de patiënt? Algoritmes kunnen ervoor zorgen dat er ‘standaard patiënten’ worden gecreëerd. Daarin schuilt een gevaar, want dan is er van persoonlijk maatwerk geen sprake meer.
• Dat er een kwaliteitsstandaard voor eHealth apps moet komen die een veilige en gebruikersvriendelijke app biedt voor de gebruiker maar die ook mogelijkheden biedt voor de app-ontwikkelaar.

Thema: Gebruikersvriendelijkheid
Begeleid door: Niko Vegt (NeLL)

Centrale vraag: Wat zijn de randvoorwaarden voor een gebruiksvriendelijke eHealth app?

Naar voren kwam:

• Dat een belangrijke randvoorwaarde voor een gebruiksvriendelijke app inhoudt dat in eerste instantie het totale zorgsysteem toegankelijk moet zijn voor de doelgroep, met de gezondheidsapp als onderdeel hiervan.
• Dat het ontwikkelen van ontwerpstandaarden een randvoorwaarde is, en daarmee aan de standaardisering van gezondheidsapps die de gebruikersvriendelijkheid bevorderen.

Thema: Toegankelijkheid
Begeleid door: Eline van Heemskerk (Pharos) en Dicky Gingnagel (Taalambassadeur)

Centrale vraag: Wat is er nodig om eHealth apps toegankelijk te maken voor zoveel mogelijk eindgebruikers?

Naar voren kwam:

• Dat je een manier moet vinden om de (juiste) gebruikers bij een specifieke app te krijgen en er vervolgens voor moet zorgen dat de app op een slimme wijze geïntegreerd wordt in het zorgpad. Dat kun je doen door het inzetten van testpanels, maar ook door patiënten rechtstreeks uit het veld te betrekken via de zorgverlener.
• Een informatiebalie voor mensen met beperkte digitale vaardigheden kan uitkomst bieden om een eHealth app toegankelijk te maken voor zoveel mogelijk gebruikers. Telefonische hulp is voor deze doelgroep meestal geen oplossing.

Hoe ga je met gebruikersparticipatie aan de slag?

Aan het einde van deze interactieve middag vat Mohammed Azzouz, Programma manager bij Pharos de middag samen.

Co-creatie met eindgebruikers is een absolute voorwaarde voor de ontwikkeling van een doeltreffende eHealth app. Hij benadrukt dat betrekken van de doelgroep(en) in een zo vroeg mogelijk stadium hierbij van essentieel belang is. De gebruikers van gezondheidsapps bestaan voor een groot gedeelte uit mensen in kwetsbare situaties. Voor deze groep blijkt het vaak van belang om dicht bij huis ondersteuning en begeleiding te krijgen. Het is belangrijk daarbij gebruik te maken van passende technieken en werkvormen, en te streven naar een inclusieve benadering.

Bij de ontwikkeling van een goede eHealth app is het van belang niet alleen te focussen op de (medische) oorzaak, maar ook duidelijk in kaart te brengen welke (gedrags)verandering je teweeg wilt brengen. Daarnaast moet er binnen één app soms rekening gehouden worden met een diverse (sub)doelgroepen die een verschillende aanpak behoeven.

Informatie en contact

NeLL organiseert regelmatig interactieve inhoudelijke evenementen zoals masterclasses en experts panels. Houd onze agenda in de gaten voor de meest actuele planning.

Wil je meer informatie over NeLL of over onze evenementen? Neem dan contact op met Office Manager, Franka Gieske via 06 29573337 of franka@nell.eu.