DECIDE-VerA: Ethisch design als basis van een nieuw Clinical Decision Support Systems voor hart- en vaatziekte patiënten en hun artsen
9 augustus, 2022
Door het ontwikkelen van een klinisch beslissingsondersteunend systeem (Clinical Decision Support System in het Engels) met bijzondere aandacht voor ethisch design hebben we de bijzondere kans om een bijdrage te leveren aan het verbeteren van de zorg voor patiënten met hart- en vaatziekten.
Het project: “Clinical DECIsion support system voor het carDiovasculaire risico managEment in de eerstelijnsgezondheidszorg: een Verantwoordelijk- en Aansprakelijkheidsperspectief (DECIDE-VerA)” wordt ondersteund door het programma Ethiek en Gezondheid van ZonMw.
Clinical Decision Support Systems (CDSS) zijn toepassingen die zorgverleners en patiënten ondersteunen bij het nemen van medische beslissingen die grote invloed kunnen hebben op de gezondheid en kwaliteit van leven van patiënten. Een AI-gedreven CDSS (AI-CDSS) biedt de kans om niet alleen de gezamenlijke besluitvorming tussen arts en patiënt te bevorderen, maar het zorgt ook voor meer autonomie van de patiënt. Het ontwerpen en toepassen van AI-CDSS is echter niet simpel. Het gezondheidssysteem is complex, en elke patiënt is uniek, maar maakt tegelijkertijd deel uit van een patiëntengroep en de maatschappij. AI-CDSS moet technisch robuust zijn, voldoen aan ethische criteria en in overeenstemming zijn met wet- en regelgeving. Deze drie elementen worden weerspiegeld in de afspraken over verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid tussen patiënten, artsen, zorgverleners, en andere betrokkenen.
Op dit moment ontwerpt NeLL een CDSS dat patiënten kan stratificeren volgens hun risico op hart- en vaatziekte, met het doel om onvervulde preventieve en chronische zorgbehoeften te identificeren. Daarnaast wordt gewerkt aan een AI-gedreven functionaliteit, die de impact van verschillende interventies op de risico's voor patiënten voorspelt. Deze AI-CDSS wordt DECIDE genoemd: “Clinical DECIsion support system voor het carDiovasculaire risico managEment in de eerstelijnsgezondheidszorg”.
Ons doel is om met DECIDE een efficiënt middel te maken dat patiënten met hart- en vaatziekten en hun artsen kan ondersteunen bij het nemen van beslissingen om de risico's op hart- en vaatziekten te verkleinen en de gezondheid van patiënten te verbeteren. Hiervoor onderzoeken we welke gezondheidsinformatie de arts en patiënt precies nodig hebben om de risico's van de patiënt, de kansen voor veranderingen in levensstijl en de mogelijke impact van medische interventies te kunnen begrijpen en bespreken. Ook gaan we analyseren welke impact het AI-CDSS heeft op de arts-patiënt relatie, de gezondheidzorg organisaties (huisartspraktijken) en hoe het AI-CDSS zo kan worden ontworpen en gebruikt dat het zo goed mogelijk voldoet aan belangrijke juridische, ethische en maatschappelijke voorwaarden. Hierbij staat voorop dat het zo goed mogelijk voldoet aan belangrijke juridische, ethische en maatschappelijke voorwaarden. Met behulp van deze inzichten zullen we voorstellen doen hoe de bijbehorende interface zo kan worden geoptimaliseerd, dat de arts-patiënt relatie en gezamenlijke besluitvorming kan worden verbeterd. Bijvoorbeeld door de gezondheidsinformatie naar arts en patiënt te presenteren op een interactieve en gebruiksvriendelijke manier.
Het project brengt een sterke interdisciplinaire groep samen om de ethische en juridische uitdagingen van AI-CDSS in kaart te brengen en praktisch hanteerbare antwoorden te formuleren, en deze zo goed mogelijk toe te passen in het design van het AI-CDSS. Concreet richten wij ons op het verbeteren van de arts-patiëntrelatie door het faciliteren van het gezamenlijke besluitvormingsproces, en de afspraken over verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid duidelijker maken.
De inzichten gegenereerd in DECIDE-VerA, vormen een relevant voorbeeld van “good practice” op het terrein van de toegepaste ethiek en sluit aan bij de EU-strategie om betrouwbare AI te realiseren. Daarnaast zullen de uitkomsten van het onderzoek waar mogelijk gegeneraliseerd worden voor bredere toepassing in de medische en AI-gemeenschappen.
NeLL zal samenwerken met de Sectie Ethiek en Recht van de Gezondheidszorg (LUMC); de eLaw Center for Law and Digital Technologies, de Faculteit der Rechtsgeleerdheid, het Instituut voor Privaatrecht (Universiteit Leiden); het Kenniscentrum Creating 010 (Hogeschool Rotterdam) en de Afdeling Industrial Design, Systemic Change (Eindhoven University of Technology).
Voor meer informatie: María Villalobos (NeLL) m.j.villalobos_quesada@lumc.nl, André Krom (Sectie Ethiek en Recht van de Gezondheid zorg, LUMC) a.krom@lumc.nl.