De Stopcoach; App en persoonlijke begeleiding voor lager opgeleide rokers

21 juli, 2020

De Stopcoach is een begrijpelijke en gebruiksvriendelijke app die aansluit bij de leefwereld van rokers met een sociaal-economische achterstand. In combinatie met persoonlijke begeleiding biedt de app extra ondersteuning bij het stoppen-met-roken. Vijf gemeenten werkten mee aan een pilot met De Stopcoach.

Waarom is de Stopcoach-app ontwikkeld en wat leverde de pilot op? Vier vragen aan Eline Heemskerk, adviseur eHealth4All bij Pharos en Eline Meijer, assistant professor bij het LUMC en het National eHealth Living Lab (NeLL). 

Waarom hebben jullie De Stopcoach ontwikkeld?

Eline Heemskerk:  “Een op de vier mensen met een lage opleiding rookt (26,2%) en dit aantal daalt nauwelijks. Uit onderzoek weten we dat deze groep rokers veel drempels ervaren om te stoppen. Er is vaak sprake van onderliggende problemen, zoals armoede, werkloosheid, schulden, eenzaamheid of stress. Stoppen met roken heeft dan meestal niet de hoogste prioriteit. En ook de omgeving speelt een belangrijke rol, roken is vaak de norm en dat maakt stoppen nog moeilijker.”

Eline Meijer: “Rokers hebben veel meer kans om succesvol te stoppen als ze hier goed in worden ondersteund. Dit is extra belangrijk voor mensen met uit de doelgroep met een sociaal-economische achterstand. Helaas is er nauwelijks aanbod van stoppen-met-rokeninterventies die aansluiten op hun behoeftes. Er was geen laagdrempelige en toegankelijke interventie beschikbaar. Dit zorgt ervoor dat de gezondheidsverschillen op basis van sociaal-economische positie groter worden. University College London heeft een aantal jaar geleden de website interventie StopAdvisor ontwikkeld, en uit onderzoek bleek dat deze specifiek bij de genoemde groep rokers effectief was. We hebben deze website als basis genomen voor De Stopcoach. In de ontwikkeling hebben we de app toegespitst op de Nederlandse situatie, in samenwerking met de doelgroep.”

Waarom is de app ge-pilot in gemeenten?

Eline Heemskerk: “Bij succesvolle en geschikte eHealth toepassingen gaat het niet alleen om de ontwikkeling, gebruiksvriendelijkheid en begrijpelijkheid, maar ook om hoe je het inzet in de praktijk. De betrokkenheid van professionals en het maken van lokale afspraken over de inzet van De Stopcoach zijn ontzettend belangrijk om de doelgroepen waarvoor de app ontwikkeld is te bereiken. Een wijkgerichte aanpak met persoonlijke ondersteuning in de buurt staan hierbij centraal.”

Door een pilot met de app te organiseren in 5 gemeenten hebben we veel kennis en ervaring opgehaald over hoe je De Stopcoach lokaal kunt implementeren en wat hierbij goed werkt.”

Eline Meijer: “We hebben in de pilot ook waardevolle terugkoppeling gekregen van verschillende doelgroepen (projectleiders, zorgprofessionals en rokers) die met de app aan de slag zijn gegaan. Dit nemen we mee in de verdere ontwikkeling van de app. Op deze manier kunnen we nu al rekening houden met de uiteindelijke implementatie.”

Wat is het resultaat van de pilot? 

Eline Heemskerk: “Elke deelnemende gemeente koos zelf een aanpak voor de pilot die aansloot bij de bestaande lokale netwerken en preventie- en zorgstructuren. We hebben hierdoor veel ervaringen kunnen ophalen. Deze zijn terug te vinden in de procesevaluatie.

We zien dat professionals die stoppen-met-roken begeleiding geven de opbouw van de app goed vinden aansluiten bij de bestaande reguliere begeleiding.

Uit interviews met mensen die de app  gebruikten kregen we terug dat de virtuele coach in de app een echte steun in de rug biedt. Dit was vooral prettig voor de mensen die vanuit hun sociale omgeving weinig steun krijgen. Daarnaast was de informatie in de app eenvoudig en begrijpelijk. 

Een van de grote uitdagingen die we zijn tegengekomen is dat zorgpaden onvoldoende op orde zijn. Hierdoor is het lastiger om een app lokaal goed in te bedden. Dit kost tijd en vraagt om goed (project)leiderschap om dit op poten te zetten.”

Komt de app nu beschikbaar voor iedereen?

Eline Meijer: “De resultaten van de implementatiepilot zijn veelbelovend. We verwachten ook dat de app effectief is, omdat hij gebaseerd is op onder meer de StopAdvisor, de Zorgstandaard Tabaksverslaving en gedragsveranderingstechnieken. Voordat we de app landelijk aanbieden willen we de effectiviteit eerst goed onderzoeken. Dit is niet goed mogelijk in een pilot met 5 gemeentes. Er zijn dan teveel factoren van invloed. We gaan daarom onderzoeken of rokers succesvoller zijn in het stoppen- met- roken als we de app toevoegen aan gecertificeerde stoppen-met-roken begeleiding. Hierin werken we samen met SineFuma. We doen dit met een onderzoeksmethode waarmee we op redelijk korte termijn inzicht hebben in de uitkomsten. Als de resultaten van dit effectiviteitsonderzoek positief zijn, maken we de app landelijk beschikbaar. We hopen dat we hiermee rokers uit de doelgroep een steuntje in de rug kunnen bieden, zodat ze succesvol kunnen stoppen met roken.”