COPD-patiënt kan nog niet vertrouwen op eHealth

3 september, 2019

47 eHealth toepassingen voor COPD in Nederland

Onderzoekers betrokken bij NeLL en Long Alliantie Nederland hebben in opdracht van Zorginstituut Nederland de verschillende eHealth toepassingen specifiek voor mensen met COPD in kaart gebracht en onderzocht. In dit onderzoek werd gekeken naar digitale zorgprogramma's (o.a. teleconsulten of monitoring op afstand), patiënten-platforms, (zelf)zorg websites, informatieve websites en mobiele apps. 

41 toepassingen onderzocht

In totaal zijn 47 eHealth applicaties gevonden die voldeden aan de vooraf opgestelde selectiecriteria (zoals dat het moet gaan om een eHealth toepassing voor mensen met COPD). De eigenaren van twee programma’s en vier informatieve applicaties hebben geen data aangeleverd. Dit zorgde ervoor dat 41 eHealth toepassingen meer in detail zijn onderzocht te verdelen in 13 zorgprogramma’s en patiënten-platforms, 13 informatieve websites en 15 apps.

Resultaten van het onderzoek naar digitale zorgprogramma’s en patiënten-platforms

Vijf van de 13 onderzochte zorgprogramma’s en patiënten-platforms lieten positieve resultaten zien in termen van een verbeterde kwaliteit van leven van gebruikers of een verlaging van het aantal ziekenhuisopnames, gebaseerd op kleine pilot studies. Voor de meeste overige programma’s en platforms was op het moment van het onderzoek geen informatie beschikbaar over de effectiviteit. Het lange termijn effect van deze programma’s en platforms is tot op heden niet onderzocht.

Het aantal gebruikers varieerde van 20 tot 2.000. De kosten van deze digitale tools worden in de meeste gevallen niet doorberekend aan de patiënt (dit was in 12 van de 13 programma’s het geval en van 1 is dit onduidelijk), vaak worden de platforms en programma’s betaald door de zorgverlener (in 11 van de 13 gevallen). Dit gaat dan met name om de kosten voor de ontwikkeling of aanschaf van het platform.

Zelfzorg- en informatieve websites

De zelfzorg- en informatieve websites (deels) gericht op mensen met COPD zijn te verdelen in drie websites gericht op medicatietrouw, vijf informatieve websites en vijf sites die zich richten op stoppen met roken. 

Voor de meeste van deze zelfzorg- en informatieve websites is er geen link met een bestaand programma en is geen directe behandelrelatie tussen de patiënt en de zorgprofessional nodig. Het wetenschappelijk bewijs voor de effectiviteit van deze websites is uiterst gering of ontbreekt volledig. De ‘acceptatie’ van de markt is afhankelijk van de toegankelijkheid, commerciële uitingen of nadrukkelijke aanbeveling van individuele zorgprofessionals.

eHealth apps

Er zijn 15 apps gevonden specifiek gericht op COPD-zorg, medicatietrouw, stoppen met roken en informatie over COPD-gerelateerde onderwerpen. De resultaten van dit onderzoek zijn vrijwel vergelijkbaar met de resultaten van zelfzorg- en informatieve websites. De onderzoekers vonden 3 apps die onderdeel uitmaken van lopend onderzoek en voor 6 apps is enig bewijs van effectiviteit gevonden. De meeste apps zijn beschikbaar voor alle COPD-patiënten op iOS en Android en zijn gratis te gebruiken.

Conclusie

In deze scoping review zijn veel initiatieven van eHealth bij COPD zorgprogramma’s en patiëntenplatforms gevonden die kunnen worden ingezet om het zelfmanagement van patiënten te vergroten en zorg op afstand te kunnen leveren. De verschillende pilotstudies laten positieve signalen zien wat betreft verbetering van kwaliteit van leven of vermindering van ziekenhuis opnamen, maar er is nog te weinig evidence voor de effectiviteit op dit moment. Vervolgonderzoek waarbij een kwalitatieve vergelijking van de verschillende programma's kan worden gedaan zou meer zicht op de effectiviteit kunnen geven.

Download de infographic hier en/of lees de publicatie in International Journal of COPD hier.