Blog I Rosian Tossaint vertelt over haar onderzoek naar de gebruiksvriendelijkheid van online patiënten portalen

23 december, 2021

“Een online patiënt portaal heeft meer effect als het informatie laat zien aangepast op de doelgroep”

Communiceren van online uitslagen erg waardevol
Het online communiceren van laboratoriumtestresultaten voor patiënten zorgt voor beter inzicht bij de patiënt en draagt bij aan de zelfredzaamheid, waardoor hij een actievere rol kan spelen bij het regisseren van zijn gezondheid en, zo nodig, het regelen van zorg. Dit blijkt uit eerder onderzoek van NeLL en Saltro. Afgelopen week is het vervolgonderzoek gepubliceerd, waarbij per doelgroep is onderzocht in welke mate het online patiënt portaal als gebruiksvriendelijk wordt ervaren en het aanzet tot zelfmanagement.
Dit onderzoek toont aan dat de communicatie van de patiënten portalen op maat gemaakt moeten worden voor verschillende doelgroepen. Opvallend is dat hoger opgeleide gebruikers, het online patiënten portaal van Saltro als minder bruikbaar ervaren en hen minder aanzet tot zelfmanagement. Ook was de bruikbaarheid lager voor ouderen en voor patiënten met astma of COPD. Het volledige artikel kunt u hier lezen  

Uitdagingen bij de implementatie van eHealth

Dit onderzoek is onderdeel van mijn promotie traject, waarin ik onderzoek doe naar hoe eHealth zo succesvol mogelijk te organiseren voor zowel de patiënt, de hulpverlener en de zorgorganisatie zelf. 

De eerste keer dat tegen dit vraagstuk aanliep was toen ik werkte als programmamanager Zorgpaden bij een van de grotere GGZ Instelling in Nederland. Het implementeren van eHealth binnen de zorgpaden was een grote uitdaging. Betrokkenen vanuit verschillende invalshoeken werkten met elkaar nauw samen om eHealth goed te organiseren. Dit waren o.a. patiënten (ervaringsdeskundige), zorgverleners, kwaliteitsmedewerkers, ICT’ers, managers, directie en de ontwikkelaars van de online modules. Het viel mij op dat niet alleen het zorgproces en het ICT-landschap veranderde, maar ook de samenwerkingen en de verwachtingen van de patiënt en hulpverlener. Met de nieuwe eHealth mogelijkheden, kregen patiënten een actievere rol in het zorgproces en daarmee ook andere verwachtingen over het resultaat. De patiënten omarmden het feit dat ze nu veel meer inzicht kregen in hun eigen gezondheid, en gingen actiever meedenken over de behandelmogelijkheden. Maar sommige hulpverleners waren terughoudender in de mogelijkheden voor de patiënt. Bij hen was er twijfel of patiënten wel voldoende in staat waren om de aanwezige informatie en de zelfmanagement mogelijkheden net zo goed in te schatten als de zorgverlener dat voor hen deed. Het argument was dat de zorgverlener een uitgebreide klinische studie hierover heeft gehad, en de patiënt veelal niet. Naast deze zorgen, kregen de zorgverleners extra ICT-uitdagingen en werkdruk erbij. 

Soortgelijke uitdagingen kwam ik vervolgens opnieuw tegen bij Saltro (medisch diagnostiek laboratorium en trombosedienst) waar ik 4 jaar geleden startte als manager. Ook hier bleek dat patiënten en hulpverleners andere verwachtingen kunnen hebben, met allemaal de beste bedoelingen voor de patiënt. Een voorbeeld hiervan is de online trombosedienst. Hiermee kan een patiënt  zelf zijn bloedwaarden meten en medicatie doseren. Dit geeft soms meer schommelingen in de bloedspiegel van de patiënt, dan voorheen toen Saltro het bloed ging prikken en de medicatie toediende. Echter, ondanks dat de waarden mogelijk meer schommelen, is de patiënt van de online trombosedienst tevreden met het feit dat hij zelf kan doseren wanneer het hem uitkomt en minder afhankelijk is van een prikdienst. Dat de bloedwaarden iets meer schommelen neemt de patiënt voor lief. Uiteraard is er wel een medisch vangnet. De doseerarts houdt deze patiënten extra goed in de gaten in verband met gezondheidsrisico’s die de schommelingen met zich mee kunnen brengen. 
 

Kwaliteitsmanagement model ‘Succesvol organiseren van eHealth’

Dus hoe organiseer je eHealth zo goed mogelijk voor iedereen? En aan welke knoppen kun je als organisatie draaien om eHealth effectiever voor de patiënt, hulpverlener en je eigen organisatie te organiseren? In mijn onderzoekstraject ga ik de kennis hierover vertalen naar een bruikbare en praktische methode voor zorgorganisaties. Naast specifiek onderzoek naar de bruikbaarheid van het uitslagenportaal, onderzoek ik ook of het mogelijk is om een kwaliteitsmanagement model te ontwikkelen. Dit model kunnen zorgorganisatie voor zichzelf gebruiken om de kwaliteit van hun eHealth te evalueren, en inzicht krijgen waar verbetermogelijkheden zitten.
Wil je meer weten, neem dan gerust contact met me op. 

Rosian Tossaint
r.tossaint@lumc.nl